Улаан-Үдэ хотодо Буряадай гүрэнэй ехэ һургуулиин дэргэдэ буряад хэлэнэй багшанарай онлайн-семинар үнгэрөө. Зүүн зүгэй институдай Буряад хэлэн ба уран зохёолой дээдэ һургуулиин захирал, доцент, улас түрын бодолгын эрдэмэй дид-доктор Гарма-Ханда Гунжитовагай хэлэһээр, ехэ һургуули буряад хэлэнэй багшанарые ба хүүгэдэй сэсэрлигэй хүмүүжүүлэгшэдые һургаха болон мэргэжэлыень дээшэлүүлхэ талаар ажал ябуулдаг заншалтай юм.
Семинар хоёр хэсэгээр үнгэрөө: хүүгэдэй сэсэрлигүүдтэ буряад хэлэндэ һургалга болон хэлэ нэбтэрүүлгын асуудалнууд. Мүнөө уласта буряад хэлэ шудалха талаар хүүгэдэй сэсэрлигүүд хоёр янзада хубаардаг. Заримандань тусхайтаар үгтэһэн сагай хугасаада буряад хэлэнэй хэшээлнүүд үнгэргэгдэдэг, харин зарим сэсэрлигүүдтэ хэлэнэй оршондо оруулдаг - үхибүүдтэ бүхэли үдэр ганса буряадаар дуугарха байдал зохёогдонхой.
– Мүнөө иимэ түхэл буряадуудай олоороо ажаһуудаг нютагуудта ехэнхидээ хэрэгтэй. Гэхэ зуура хотыншье хэдэн сэсэрлигтэ тусхай бүлэгүүдтэ иимэ аргаар буряад хэлэндэ оруулхаяа оролдодог юм. Жэшээнь, хүүгэдэй 52-дохи сэсэрлиг амжалтатай ажаллана. Үнгэргэгдэһэн семинарта эрхим дүршэлнүүд харуулагдажа, бэрхэшээлнүүд зүбшэгдөө. Минии һанамжаар, мүнөө сагта һургуулиин урдахи болбосоролдо гол анхарал хандуулагдаха ёһотой. Юуб гэхэдэ, буряад хэлэ сахин хүгжөөлгын гүрэнэй программын шугамаар үнгэргэгдэһэн шэнжэлгэнүүд бага наһанай буряад үхибүүд хэлэеэ муугаар мэдэнэ гэжэ элирүүлээ. Тиимэһээ энэ шатада анхаралаа хурсадхажа, мүн эхин шатын болон дунда һургуулинуудаа мартангүй, ажал ябуулха ёһотойбди, - гэжэ Гарма-Ханда Гунжитова тэмдэглээ.
Бүхыдөө заалгын онол аргануудаар олон асуудал гарана. Юуб гэхэдэ, сагай ошохо бүри хэлэнэй байдал, үхибүүдэй хэлэ мэдэсын хэмжээн хубилна. Ушар тиимэһээ ондоо хандаса ба арганууд хэрэгтэй. Мүнөө энэ талаар ажал ябуулагдана.
Семинарта GrapeSEED гэһэн программаар хүдэлдэг англи хэлэнэй багшанар уригдаһан байна. Тус программа 4 – 12 наһанай хүүгэдые англи хэлэн дээрэ дуугарха ба шагнаха дадалтай болгохо зорилгоор юрэнхы аргаар, өөрын аяар хэлэ шудалха дүрим баримталдаг. Энэ онол арга бүхы хэлэнүүдтэ таараха, буряадшье хэлэнэй багшанар ажалдаа хэрэглэхэ аргатай.
