Буряад орон харгын һалбариин зуун жэлэй ойе тэмдэглэбэ. 100 жэлэй саада тээ Буряад-Монголой Автономито Советскэ Социалис Уласта Түмэр харгын Арадай комиссариадай сэхэ мэдэлдэ байһан Нютагай тээбэриин департамент байгуулагдаа.
Буряад-Монголой автономито Совет Социалис уласай гүрэнэй түсэблэлгын комиссиин түрүүлэгшэ уласта бэеэ дааһан Нютагай тээбэриин хүтэлбэри байгуулха тухай даабари 1923 оной октябрь һарада үгэһэн байна. Эгээл энэ таһаг Буряад УласайУнаа тээбэриин, элшэ хүсэнэй болон харгын байгууламжа хүгжөөлгын яаманай эхи үндһэн гэжэ тоологдодог юм.
Буряад Уласай толгойлогшо Алексей Цыденовэй тэмдэглэһээр, нэгэ үедэ Буряад орондо оройдоол гурбан мянган модоной харгы байгаа һаа, мүнөө 15 мянга гаран болонхой. Зуун жэлэй туршада тус һалбари ехэ хубилалтануудые дабажа, ажалай дүримүүд болон стандартнууд хубилһан байна. Мүнөө сагта харгын компанинууд хатуу болзорто хүдэлхэ баатай боложо, заһабарилгын харгын сүлжээн тон ехэ, олон шэнэ байгууламжанууд баригдажа байна.
“Харгын хүдэлмэрилэгшын ажал хүнгэн, хүнгэн байгаа гү, али байха гэжэ хэлэжэ болохогүй - тиимэ байхагүй”, - гэжэ Алексей Цыденов тэмдэглэбэ. - Теэд хаана харгы ерээб, тэндэ ажабайдал ерээ, харгыгүйгөөр хаанашье хүгжэлтэ үгы. Хэрбээ түмэр харгы ашаанай тээбэриин үндэһэн боложо, авиаци хадаа хүртээмжэтэй байдалай үндэһэн боложо байгаа һаань, манай харгынууд ажабайдалай үндэһэ болоно. Буряад оронмнай хүгжэжэ, харгымнай толигор болохын тула хүсэ шадалаа, оролдолго гаргажа, хэһэн ажалдатнай, хэжэ байһан, хэжэ байха хэрэгүүдэйтнай түлөө ехэ баярые хүргэнэб.
